ILGIN İLÇE SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYA AŞI HAFTASI (24-30 NİSAN 2025)

1. Aşılar Hangi Hastalıklardan Korur?
Altı bileşenli karma aşı; difteri, boğmaca ve tetanos, çocuk felci, H.infuenze tip b ve neden olduğu menenjit, zatürre ve orta kulak iltihaplarından ve hepatit B’ye bağlı B tipi sarılık, siroz ve karaciğer kanserinden, hepatit A aşısı; A tipi sarılıktan, suçiçeği aşısı; suçiçeği hastalığından, BCG aşısı; veremden, KKK (Kızamık-kabakulak-kızamıkçık) aşısı; kızamığa bağlı zatürre, orta kulak iltihabı ve SSPE (subakut sklerozan panensefalit) hastalığından, doğumsal kızamıkçık sendromu ve kabakulaktan, konjuge pnömokok aşısı ise zatürre, menenjit ve kan zehirlenmesinden korur.

2. Aşılar Kaç Kez Uygulanmalıdır?
Aşılarını uygun sayıda ve uygun aralıklarla almış çocuklar yeterince korunmuş olurlar.
Uygulanan aşılar kişilere özel olan aşı kartına kaydedilmeli, bu aşı kartı ise mutlaka saklanmalıdır.3. Aşılama ile Ulaşılan Başarılar Nelerdir7

Daha önce büyük salgınlar ve ölümlere yol açan çiçek hastalığı 1977 yılından itibaren tamamen yok edilmiştir. Hastalık etkeni yok edildiğinden çiçek aşısı uygulamalarına ihtiyaç kalmamış ve aşılama durdurulmuştur.
Yine çok önemli bir çocukluk çağı hastalığı olan poliomiyelit (çocuk felci) hastalığına karşı dünya genelinde yaygın aşılama çalışmaları 1950’Ii yıllarda başlatılmış ve hastalık yok edilme aşamasına getirilmiştir. Dünyada, 1988 yılında 350.000 olan vaka sayısı, 2020 yılı sonu itibariyle 140 vakaya gerilemiş olup, azalmaya devam etmektedir.
Ülkemizde son çocuk felci vakasının görüldüğü 26 Kasım 1998 tarihinden bu yana yeni vaka tespit edilmemiştir. Ülkemizin de içinde bulunduğu Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi 21 Haziran 2002’de “Poliodan Arındırılmış Bölge” Sertifikası almıştır.
Maternal Neonatal Tetanos (MNT) Eliminasyonu Programı, 1994 yılında başlatılmış; Nisan 2009’da Türkiye’nin yenidoğan tetanozunu elimine etmiş ülkeler arasına katıldığı belgelenmiştir.
Ülkemiz de, 2002 yılından bu yana yürütülmekte olan Kızamık Eliminasyon Programı kapsamında gerçekleştirilen yoğun aşılama çalışmaları ve rutin aşılama oranlarının yükselmesi sayesinde kızamık vaka sayılarında çok büyük düşüşler kaydedilmiştir. Ancak, dünyada kızamık virüsü dolaşımı devam etmektedir, 2009 yılından itibaren özellikle de Doğu Avrupa’dan başlayarak Batı Avrupa ülkelerine sirayet eden büyük kızamık salgınları yaşanmış ve halen yaşanmaktadır. Bu nedenle, virüs dolaşımının devamlılığında rol oynayabilecek olan aşısız veya eksik aşılı tüm çocukların kızamık içeren aşı ile aşılanmaları son derece önemlidir.

4. Aşılar Güvenli midir?
Aşılar son derece güvenilir biyolojik ürünler olmakla birlikte tamamen risksiz değildir. Aşı sonrası hafif yan etkiler genellikle hafif ateş, aşı uygulanan bölgede kızarıklık, şişlik, ağrı gibi bölgesel reaksiyonlardır. Çok nadir olarak da ciddi yan etkiler görülebilir.
Ülkemizde uygulanan aşılar, DSÖ veya Bakanlığımız tarafından onaylanan GMP (İyi Üretim Prosedürleri) kurallarına uygun üretilmiştir. Ayrıca, kullanılacak aşılar teslim alınıp sahada kullanıma sunulmadan önce gereken hallerde, Ulusal Referans Laboratuvarlarımızda da test edilmekte ve teknik şartnamelere uygunluğu kanıtlanan aşıların kabulü yapılmaktadır. Aşlar üreticiden alınıp aşılanacak kişiye ulaştırılana kadar tüm sağlık kuruluşlarında soğuk zincir sistemi içerisinde (Aşı Takip Sistemi) uygun ısı aralığında korunmaktadır. Bu kapsamda aşı saklama buzdolapları ve soğuk hava depolarının ısıları elektronik ortamda anlık olarak takip edilmekte ve soğuk zincirde herhangi bir kırılma olmaması sağlanmaktadır.

5. Aşı Takvimindeki Son Güncellemeler Nelerdir?
● Altılı Karma Aşıya Geçiş
Daha önce Ulusal Çocukluk Dönemi Aşılama Takvimi kapsamında 2,4, 6. ayın sonunda ve 18. ayın sonunda rapel olmak üzere beşli karma aşı olarak bilinen difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci, H. influenza tip b (DaBT-İPA-Hib) aşısı uygulanmaktaydı.
Beş bileşenli karma aşı içeriğine, Hep-B aşısının eklenmesi ile geliştirilen altı bileşenli karma aşı (DaBT-İPA-Hib-HepB) Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamına alınmıştır. Aşı takvimimizde yer alan Hep-B aşısının doğum sonrasındaki ilk dozunun uygulanmasına ise aynı şekilde devam edilecektir. Altı Bileşenli Karma Aşı içerisinde Hep-B aşısı bulunduğundan Hep-B devam dozlarının ayrıca uygulanmasına gerek kalmayacaktır. Altı bileşenli karma aşı sayesinde çocuklarımız a daha az enjeksiyonla daha fazla hastalığa karşı koruma sağlanacaktır.
● Doğurganlık Çağı Kadın/Gebelerde Tdab’a Geçiş
Boğmaca; yaşamı tehdit edebilen bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Boğmaca hastalığından korunmak için en önemli yol ise aşı ile yapılan aktif bağışıklamadır. Bu sebeple; difteri-tetanos (Td) aşısının yanı sıra gebelere boğmaca hastalığına karşı da koruyuculuğu olan Tetanos-difteri-aselüler boğmaca (Tdab) aşısı, Bakanlığımızca ücretsiz olarak uygulanacaktır. Böylelikle hem annelerimiz hem de yeni doğan bebeklerimiz boğmaca hastalığına karşı da korunacaktır.
Hiç aşılanmamış gebelerin, en az biri Tdab (difteri, tetanos, asellüler boğmaca) olacak şekilde, 4 hafta arayla iki doz tetanos aşısı yaptırmaları önerilmektedir. 18-24 hafta aralığında bir doz Tdab aşısı yapılan gebelere, 4 hafta sonra bir doz Td (difteri-tetanos) aşısı uygulanmalıdır. Aşının koruyuculuğu, ikinci dozdan 1 ay sonra yeterli düzeye ulaştığından, bu aşılama şeması doğumdan en az 1 ay önce tamamlanmalıdır. Bu uygulama ile, yaşamının ilk aylarında boğmacaya karşı savunmasız olan bebeklerin, anneleri aracılığıyla korunması amaçlanmaktadır.